Đang tải... (xem toàn văn)
Đây là bài giảng được biên soạn của giáo viên tại trường . Bài giảng nói về cấu tạo của virus gây bệnh,cấu trúc, phân loại . Đảm bảo chất lượng nên mọi người cứ tham khảo thoải mái nhé . Chúc mọi người thành công.
Mục tiêu: Mơ tả cấu trúc virus VIRUS GÂY BỆNH Trình bày phân loại virus Trình bày q trình chép vật liệu di truyền Biết phương pháp phát virus Trình bày số bệnh virus, biện pháp phòng ngừa cách điều trị Cấu trúc Định nghĩa: tác nhân gây bệnh có kích thước nhỏ, nhân đơi tế bào sống sinh vật động vật, thực vật hay vi khuẩn Kích thước: 0,02 µm – 0,3 µm • virus đậu mùa: 0,2 µm • virus bại liệt: 0,028 µm Các đặc tính chung virus: Khơng phải tế bào Ký sinh nội bào bắt buộc Tùy thuộc hồn tồn vào máy tổng hợp protein nguồn lượng tế bào chủ Có hai trạng thái nội bào ngoại bào So sánh vi khuẩn virus Cấu trúc Kích thước virus http://classes.midlandstech.com/carterp/Courses/bio225/chap13/lecture1.htm Cấu trúc - Gồm thành phần chính: Capsid Acid nucleic (ADN, ARN) + (Áo protein) Nucleocapsid Có màng bao Kích thước virus Khơng có màng bao Virion Cấu trúc virus – Acid nucleic Tính chất Cấu trúc – Acid nucleic Loại Acid nucleic Kích thước gen: kb – 1,2 Mb • Circoviridae : gen nhỏ kb mã hóa protein ADN ARN Hình dạng • Mimiviruse: gen lớn 1,2 Mb mã hóa > 1.000 protein Thẳng Vòng Sợi đơn Sợi đơi Cấu trúc – Acid nucleic Cấu trúc - Capsid Một số virus có vật liệu di truyền ADN Định nghĩa: lớp vỏ protein virus Cấu trúc: Papova virus Herpes virus Hepatis B Một số virus có vật liệu di truyền ARN Influenza Enterovirus • Capsid cấu tạo tiểu đơn vị protein capsomere Số lượng capsomere đặc trưng cho loại virus capsid herpes đường sinh dục có 162 capsomere, capsid adenovirus có 252 capsomere • Protomere tiểu đơn vị capsomere Cấu trúc - Capsid Capsomere Đặc điểm: ADN Capsid bền với nhiệt, pH thay đổi mơi trường Ở số virus, protein capsid biệt hóa thành enzym trợ giúp việc xâm nhập vào tế bào ký chủ Capsid http://classes.midlandstech.com/carterp/Courses/bio225/chap13/lecture1.htm Capsid kích thích tạo đáp ứng miễn dịch thời gian mắc bệnh Nhiệm vụ: đóng gói vật liệu di truyền virus Một số dạng capsid Cấu trúc – Màng bao Định nghĩa: lớp màng lipid bao phủ capsid Nguồn gốc: từ màng tế bào vật chủ Cấu trúc: số màng bao có gai nhọn glycoprotein http://en.wikipedia.org/wiki/Capsid Đặc điểm: Màng bao (envelope) cấu tạo : lớp lipid (có đặc tính giống màng tế bào số chủ thể) protein mang đặc tính virus Ở số virus cúm, sởi… màng bao có gai chứa enzym trợ giúp virus cơng Màng bao làm cho khơng thấy rõ dạng capsid Cấu trúc – Màng bao Cấu trúc http://www.google.com.vn/imgres Hình dạng: Phân loại Có nhiều phương pháp phân loại virus: Hình xoắn (helix, helical virus) virus đốm thuốc lá, virus dại (a) Hình khối 20 mặt (icosahedron, icosahedral virus) herpes simplex, virus bại liệt… cấu tạo 20 mặt tam giác 12 góc (b) Một số virus phối hợp dạng (complex virus) vài dạng thực khuẩn, virus đậu mùa (c) - Trước 1940: dựa triệu chứng bệnh cách truyền virus - 1940 -1970: dựa đặc tính virus: hình thái, đặc tính sinh học, lý hóa,… - Sau 1970: dựa chất gen, cách nhân đơi - Hiện nay: dựa thơng báo thứ Ủy ban Quốc tế Phân loại Virus (International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) Phân loại - ICTV Phân loại - ICTV Theo ICTV, phân loại virus tổng qt gồm: Theo ICTV (2008): - 05 bộ: Caudovirales, Herpesvirales, Mononegavirales, Nidovirales, Picornavirales Bộ (-virales) Họ (-viridae) - 82 họ Dưới họ (-virinae) Giống (-virus) Chủng (-virus) - 11 họ - 307 giống - 2.083 chủng - 3.000 chưa phân loại Phân loại - Baltimore - Dựa cấu trúc acid nucleic virus - Có 07 nhóm: I: dsADN virus ( Adenoviruses, Herpesviruses) II: ssADN virus (+)sense DNA ( Parvoviruses) III: dsARN virus ( Reoviruses) IV: (+)ssARN virus (+)sense ARN ( Picornaviruses) V: (-)ssARN virus (−)sense ARN ( Orthomyxoviruses,) VI: ssARN-RT virus (+)sense ARN với ADN trung gian ( Retroviruses) VII: dsADN-RT virus (Hepadnaviruses) Phân loại – Khả gây bệnh Nhóm liên quan Da, niêm mạc Đường hấp hô Họ Herpesviridae Hệ TKTW Bao ADN + Bệnh nhiễm quan trọng Chi Varicellovirus Trái rạ (varicella) Alphaherpesvirinae Bệnh Herpes Poxviridae ADN + Orthopoxvirus Đậu mùa (variola) Paramyxoviridae ARN + Morbillivirus Rubulavirus Sởi (measle, rougebole) Quai bò (mumps) Orthomyxoviridae ARN + Influenzavirus A, B Cúm (influenza) Picornaviridae ARN Rhinovirus Cảm lạnh (cold) Coronaviridae Nội quan, Sinh dục, Máu Acid nucleic ARN + Coronavirus ADN Mastadenovirus Viêm đường hô hấp ARN + Enterovirus Coxsackie, ECHO … Hepatovirus Viêm gan siêu vi A (HAV) Flavivirus Sốt Dengue, sốt vàng da ARN + Coronaviridae ARN + - Dân số virus khơng tăng lên phân chia tế bào vật chủ - Để tăng dân số, virus sử dụng máy chuyển hóa vật chủ để sản xuất enzym, protein acid nucleic SARS Adenoviridae Picornaviridae Flaviviridae Q trình nhân lên virus Virus viêm gan C Viêm gan siêu vi (HCV) Coronavirus Viêm ruột (viralgastroenterotitis) Retroviridae ARN + Lentivirnae AIDS Rhaboviridae ARN + Lyssavirus Bệnh dại(rabies, rage) Bunyaviridae ARN + Picornaviridae ARN - Sử dụng ATP vật chủ để cung cấp cho phản ứng Viêm não (arboviral encephalitis) Enterovirus Bệnh bai liệt(polio) Q trình nhân lên virus Sự nhân lên virus gồm giai đoạn •Nhiễm khởi đầu gồm bước: gắn tế bào, xâm nhập bỏ vỏ •Sao chép biểu gen virus •Phóng thích virion trưởng thành từ tế bào nhiễm gồm bước sau: hợp lại, trưởng thành phóng thích Q trình nhân lên virus Gắn vào tế bào Xảy protein capsid thụ thể chun biệt bề mặt tế bào vật chủ - VD: HIV gắn kết với thụ thể tế bào CD4 T Q trình nhân lên virus Q trình nhân lên virus – Xâm nhập Có 04 chế xâm nhập chính: - Thực bào: phổ biến Virus gắn vào màng tế bào vật chủ Q trình nhân lên virus Xâm nhập - Hợp nhất: xảy virus có màng bao - Chuyển vị: gặp - Bơm vật liệu di truyền: xảy hầu hết thực khuẩn thể Q trình nhân lên virus Bỏ vỏ (cởi áo) - Capsid bị loại bỏ enzym virus hay vật chủ hay đơn giản q trình tách , phóng thích acid nucleic Giai đoạn cởi áo Xâm nhập theo chế (a) thực bào (b) hòa nhập Xâm nhập theo chế bơm vật liệu di truyền Q trình nhân lên virus S phiên mã chép genome - Bộ gen virus nhân lên • mARN tổng hợp • Protein tổng hợp • Sắp xếp protein virus Q trình nhân lên virus Phiên mã chép genome Tổng hợp sợi - Tổng hợp sợi + dsADN trung gian Phiên mã ngược Phiên mã Có thể dùng trực tiếp (có nghóa +) Phiên mã sợi + Phiên mã sợi - Q trình phóng thích theo chế ly giải Sự hợp Tất thành phần cần thiết tập hợp với để tạo virion trưởng thành Trưởng thành Hạt virus trở thành gây nhiễm Khi hợp trưởng thành bị ngăn chặn, hạt virus tạo capsid rỗng khơng chứa genome, khơng gây nhiễm Thường loại khơng gây nhiễm cao loại nhiễm nhiều Ví dụ tế bào nhiễm virus bại liệt, tỉ lệ tạo hạt khơng nhiễm so với hạt nhiễm khoảng từ 30 đến 1.000 lần Phóng thích Virus phóng thích theo 02 chế: ly giải ly giải tiềm ẩn - Ly giải: phá vỡ màng thành tế bào (thực khuẩn thể) Phóng thích - Ly giải tiềm ẩn: • Bộ gen virus hòa nhập vào nhiễm sắc thể vật chủ prophage nhân đơi ADN vật chủ Bộ gen virus thường khơng biểu Đơi khi, prophage làm virus hoạt động chủ ly giải tế bào Virus gây bệnh đường hơ hấp Virus gây bệnh cảm Virus gây bệnh cúm - Đại cương: • Thuộc họ Orthomyxoviridae - Gồm nhiều loại: rhinovirus, adenovirus, parainfluenza, syncytial virus, coxackie virus • Có màng bao - Thời gian ủ bệnh 12 -72 • Là virus nhóm ARN đơn - Lây nhiễm trực tiếp tiếp xúc trực tiếp nguồn bệnh (khơng khí, nước bọt, ) hay gián tiếp qua vật dụng • Chia thành 03 nhóm huyết A, B, C dựa vào kháng ngun ribonucleoprotein - Bệnh nhẹ, tự khỏi ý đề phòng bội nhiễm o Cúm A: thay đổi kháng ngun - Khơng có miễn dịch đáng kể o Cúm B: kháng ngun ổn định, có tính địa phương o Cúm C: gặp Virus gây bệnh cúm - Đại cương: • ARN gồm 7- đoạn ARN (-), đoạn chứa 1- gen • glycoprotein gắn mặt ngồi màng bao: hemagglutinin (HA) neuraminidase (NA) o HA: giúp virus bám vào tế bào đích xâm nhập gen virus vào tế bào chủ HA gây kết tập hồng cầu o NA: giúp phóng thích virus Virus gây bệnh cúm Virus gây bệnh cúm - Khả gây bệnh Virus gây bệnh cúm - Chẩn đốn: • Phát kháng thể kháng HA • Virus cúm A có 15 loại HA (H1-H15)và loại NA (N1-N9) - Phòng ngừa: • Vaccin dùng virus bất hoạt hay virus giảm lực độc • Đối tượng: người già, trẻ em trước mùa cúm • Hiệu vaccin thay đổi, cần nhắc lại hàng năm Virus gây bệnh cúm - Điều trị: • Khơng có thuốc đặc hiệu • Điều trị triệu chứng: aspirin • Thuốc kháng virus o Ức chế neuraminidase o Ức chế protein M2 (dẫn chất amantadin) o Oseltamivir (Tamiflu) zanamivir (Relenza) Virus gây bệnh hệ thần kinh trung ương Virus gây bệnh dại (Rabies virus) - Đại cương: Thuộc họ Rhabdoviridae Thuộc nhóm ARN sợi đơn Virus gây bệnh dại (Rabies virus) Virus gây bệnh dại (Rabies virus) - Khả gây bệnh: • Virus gây bệnh dại thú truyền sang người bị cắn • Virus theo dây thần kinh đến hệ TKTW • Thời gian ủ bệnh vài tháng Virus Rabies Cấu trúc virus Rabies o Triệu chứng ban đầu: đau đầu, mệt mỏi, sốt, khơng kiểm sốt tình trạng kích động, sợ nước, o Cuồng, mê, tử vong liệt hơ hấp Đường xâm nhập bệnh dại Virus gây bệnh dại (Rabies virus) - Chẩn đốn: • Miễn dịch huỳnh quang • Soi kính hiển vi điện tử: nước bọt, dịch não tủy, nước tiểu • PCR - Điều trị: Khơng có thuốc điều trị, tỉ lệ tử vong cao Virus gây bệnh dại (Rabies virus) Phòng ngừa: • Vaccin phòng bệnh chó, mèo: virus ni cấy phơi gà, vacccin tái tổ hợp • Xử lý bị súc vật cắn: o Rửa vết thương vòng 10-15 phút o Kiểm tra súc vật 10 ngày xem có bị dại khơng o Tiêm vaccin o Nếu súc vật bị bệnh, tiêm huyết trị liệu Virus gây bệnh bại liệt (Poliovirus) Virus gây bệnh bại liệt (Poliovirus) - Khả gây bệnh: - Đại cương: o Thuộc họ Picornaviridae • Gây bệnh bại liệt o Thuộc nhóm ARN (+), sợi đơn, 7,5 – kb • Xâm nhập qua đường miệng, sinh sơi vượt qua đường tiêu hóa, vào tủy sống, phá hủy neuron thần kinh, gây bại liệt - Điều trị: khơng có thuốc đặc trị Poliovirus Poliovirus gắn vào tế bào tế bào thần kinh Virus gây bệnh bại liệt (Poliovirus) - Phòng ngừa: Virus gây bệnh quan nội tạng – máu – sinh dục Virus gây viêm gan, gồm có: • Vaccin dùng virus hoạt tính (IPV – tiêm da) - HAV (Hepatitis A Virus) • Vaccin dùng virus sống giảm độc (Sabin – dạng uống) - HBV (Hepatitis B Virus) - HCV (Hepatitis C Virus) - Ngồi có HDV, HEV HAV (Hepatitis A Virus) Đặc tính virus gây viêm gan siêu vi Tên Đường truyền Genome HAV HBV HCV HDV HEV Ruột Ngồi ruột Ngồi ruột Ngồi ruột Ruột Đặc điểm • Virus khơng màng bao, hình khối đối xứng đường kính 27 nm ARN sợi đơn dương, thẳng ADN sợi kép vòng ARN sợi đơn dương, thẳng ARN sợi đơn âm, vòng ARN sợi đơn dương, thẳng • ARN sợi đơn, dương • Khơng bị bất hoạt ether, ổn định -20 oC pH thấp • Virus kháng số tác nhân lý hóa nồng độ Clo thường dùng nước HAV (Hepatitis A Virus) HAV (Hepatitis A Virus) Khả gây bệnh • Người ký chủ tự nhiên HAV, • HAV thường gây viêm gan thể cấp khỏi nghỉ ngơi bồi dưỡng • Thời gian ủ bệnh ngắn: trung bình từ 2-4 tuần • Gây rối loạn tiêu hóa, đau bụng, nơn mửa, sốt nhẹ sau dẫn đến vàng da • Bệnh nhiễm chủ yếu phân hay nước, thức ăn bị nhiễm, tình dục HAV (Hepatitis A Virus) Chẩn đốn Tìm IgM đặc hiệu với virus huyết giai đoạn bệnh cấp Soi kính hiển vi điện tử mẫu phân tế bào ni cấy HBV (Hepatitis B virus) Đặc điểm Virus sợi kép ADN, có màng bao Virion hồn chỉnh (còn gọi tiểu phần Dane) có hình cầu kích thước 42 nm, gồm hai phần có cấu trúc đồng tâm màng bao lõi Lõi nucleocapsid chứa genome ADN gồm kb Đặc biệt ADN HBV có kiểu chép qua giai đoạn trung gian ADN-ARN, điều khiển tổng hợp ARN polymerase virus Các kiểu gen HBV xác định ký hiệu từ A đến G HAV (Hepatitis A Virus) Phòng bệnh Dùng ISG (Immune serum globulin) sản xuất từ huyết tương Điều trị khơng đặc hiệu Bồi dưỡng nghỉ ngơi HBV (Hepatitis B virus) HBV (Hepatitis B virus) S nhân lên c a HBV Kháng ngun: - HBsAg (hepatitis B surface antigen): kháng ngun bề mặt, tạo nhiều huyết thanh, dạng hạt hình ống hình cầu đường kính 22 nm - HBcAg (hepatitis B core antigen): kháng ngun lõi (lõi nucleocapsid) thấy nhân tế bào gan bị nhiễm phương pháp miễn dịch huỳnh quang - HBeAg (hepatitis B e antigen) glycopeptid, Có liên quan đến kháng ngun lõi, dùng dấu dấu hiệu dịch tễ, quan sát HbsAg diện Khả gây bệnh Cấp tính : có biểu giống cảm cúm, có cảm giác buồn nơn, ói mửa Nặng với triệu chứng vàng da, vàng mắt, đau bụng, nước tiểu sẫm màu Mãn tính HBV (Hepatitis B virus) Ch n đốn Anti-HBs kháng thể HBsAg, liên quan phòng vệ chống lại bệnh Anti-HBc kháng thể HBcAg, thấy nhiễm trùng cấp mang virus mãn; dùng dấu hiệu nhiễm trùng q khứ, khơng có vai trò quan trọng để chống lại bệnh Anti-Hbe kháng thể HBeAg HBV (Hepatitis B virus) Ch n đốn Dựa vào triệu chứng: vàng da, mắt Chứng minh HBsAg huyết Giai đoạn phát HBsAg huyết ngắn Có thể dùng dấu hiệu huyết khác kháng thể kháng ngun lõi (anti-HBc) Có kháng ngun nội sinh HBeAg (+) chứng tỏ virus sinh sơi Xác định nhiễm HBV q khứ tốt phát anti-HBc, anti-HBs hai HBV (Hepatitis B virus) Ch n đốn Kháng thể huyết HBV (Hepatitis B virus) HCV (Hepatitis C virus) Phòng ng a Đ c m Chủng HBsAg tái tổ hợp sản xuất từ nấm men (Engerix-B) tế bào động vật lần cách tháng, nhắc lại sau năm Phòng trẻ sơ sinh bị nhiễm từ mẹ cần chủng vào 24h, tháng tháng sau sinh Đi u tr Dùng interferon, dùng kháng thể kháng HBV phối hợp vaccin Phối hợp interferon với chất kháng virus (lamivudin) Trước phân loại non-A non-B hepatitis Mới phân lập năm 1989 xác định đặc tính Virus có màng bao, đường kính 30 – 60 nm, có sợi đơn ARN dương thẳng khoảng 10.000 nucleotid Sao chép genome virus khơng qua ADN trung gian, khơng có hợp acid nucleic virus vào ADN tế bào chủ HCV (Hepatitis C virus) HCV (Hepatitis C virus) Virus viêm gan C có kiểu chính, gọi kiểu gen dựa cấu trúc ARN virus Kiểu gen khơng ảnh hưởng đến độ nặng bệnh ảnh hưởng đến việc điều trị Kiểu gen virus xác định xét nghiệm máu trước bắt đầu điều trị HCV (Hepatitis C virus) Kh gây b nh Viêm gan: triệu chứng cấp 15% số ca nhiễm Các triệu chứng thường nhẹ khơng rõ ràng, nơn đau khớp, cân Hầu hết ca viêm cấp khơng có vàng da Có từ 10 đến 15% số ca nhiễm tự hồi phục, thường bệnh nhân trẻ nữ Khoảng 80% số người nhiễm siêu vi viêm gan C chuyển sang viêm mạn Hầu hết biểu triệu chứng khơng có triệu chứng vài chục năm đầu mắc bệnh Viêm gan siêu vi C lâu năm ngun nhân gây xơ gan ung thư gan HCV (Hepatitis C virus) Lây nhi m: - Do tiêm chích ma túy - Sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe - Đường tình dục - Dùng chung vật dụng cá nhân HCV (Hepatitis C virus) Ch n đốn: Định lượng kháng HCV huyết tương bệnh nhân nhiễm PP ELISA Trình tự nucleotid HCV xác định nên dùng PCR (RT-PCR) để kiểm tra trực tiếp genome virus Điều trị: Interferon HDV (Hepatitis D virus) HDV (Hepatitis D virus) Đ c m: Vi khuẩn viêm gan D khám phá vào năm 1977 Rizzetto Virus có sợi đơn ARN, kích thước nhỏ, cần HBsAg để truyền nhiễm HDV (Hepatitis D virus) Kh gây b nh: Gây hai loại nhiễm: đồng nhiễm bội nhiễm - Đồng nhiễm : nhiễm HBV HDV lúc - Bội nhiễm: nhiễm HBV sau bị nhiễm HDV Dạng cấp tính mãn tính HDV Lây nhi m Vi rút viêm gan D truyền qua tiếp xúc da niêm mạc với máu nhiễm virus Immunodeficiency Virus, HIV HDV (Hepatitis D virus) Ch n đốn: Tìm IgM và/hoặc IgG kháng α-delta Ag huyết tương IgM xuất tuần tồn vài tuần, IgG vài năm Phòng ng a: Hiện chưa có vắc xin chủng ngừa viêm gan D, Ngừa nhiễm HDV cách chích ngừa HBV Khơng dùng chung bơm kim tiêm, bàn chải đánh răng,… giữ gìn vệ sinh cá nhân cách tốt để bảo vệ sức khỏe HIV Glycoprotein 120 màng bao virus gp: glycoprotein p: protein Đ c m: HIV retrovirus có hai sợi đơn ARN Lớp màng bao có glycoprotein 120 có lực với thụ thể tế bào lympho T CD4 ARN virus phóng thích vào với reverse transcriptase, sau virus sinh sơi Sau ADN virus tạo gắn vào ADN nhân tế bào lympho T khơng khả sinh sơi Hoạt động hệ miễn dịch bị ngăn chặn HIV sinh sản cho 80-90 virion lympho T bị ly giải phân tán HIV HIV Kh gây b nh Bản thân HIV khơng gây bệnh Bệnh nhiễm vi khuẩn hội xâm nhập hệ miễn dịch thể bị suy yếu HIV Bệnh lây truyền đường máu, sinh dục hay từ mẹ truyền qua HIV Kh gây b nh Giai đoạn I: sơ nhiễm Giai đoạn II: nhiễm trùng khơng triệu chứng Có thể có xáo trộn sinh học Ví dụ huyết dương tính Giai đoạn III: viêm hạch bạch huyết tồn thân kéo dài Giai đoạn IV: phức hợp cận AIDS (AIDS related complex) HIV Kh gây b nh IV-A - Bệnh tồn thân: mệt mỏi, sút cân, đổ mồ đêm, sốt nhẹ, tiêu chảy kéo dài IV-B - Bệnh thần kinh: đau dây thần kinh, yếu, liệt, cảm giác IV-C - Các bệnh nhiễm hội: C1 - Bệnh nhiễm hội chủ yếu: viêm phổi (do Pneumocytis carnii), nhiễm Cryptococcus neoformans, nhiễm Cytomegalovirus C2 - Bệnh nhiễm hội khác: nấm miệng (Candida albicans), Zona, Herpes, Crytospridium IV-D - Ung thư thứ phát: thường Kaposi Sarcome IV-E - Các biểu khác: tùy theo người HIV Được xem AIDS có triệu chứng IV-A, IV-C1, IV-D, người khơng triệu chứng cho thấy giảm sút tế bào Lympho T CD4 200/µl Diễn tiến bệnh theo thời gian phức tạp tùy người Có liên quan mật thiết tới lượng tế bào Lympho T CD4 thể Kh gây b nh HIV Chẩn đốn nhiễm HIV: thường dựa vào việc phát kháng thể kháng virus máu Thử nghiệm sàng lọc ban đầu ELISA để phát protein Env Western blot dùng để khẳng định diện kháng thể virus HIV Western blot tìm HIV : - Chiết protein virus tinh khiết, - Phân tích SDS-PAGE - Chuyển qua màng nitrocellulose, ủ với huyết bệnh nhân - Nếu có kháng thể protein HIV-1, gắn xác vào protein tương ứng màng cho băng có trọng lượng phân tử thích hợp quan sát với thuốc thử kháng Ig Chẩn đốn nhiễm HIV PP ELISA HIV Chẩn đốn nhiễm HIV Kháng th? kháng globin liên k?t v?i enzym Kháng th? HIV m?u huy?t H?t nh? a H?t nh?a (a) (b) Phân t? ch?t H?t nh?a (c) Cơ ch?t chuy?n sang màu vàng cam H?t nh?a (d) Kháng ngun HIV HIV HIV Đi u tr Chưa có thuốc đặc trị, virus trốn tế bào nhiễm, tế bào thần kinh, não Việc trị liệu gồm nhiều hướng khác nhau, cần phối hợp: - Ngăn chặn reverse transcriptase: azidothymidine (AZT), dideoxyinosine (DDI), dideoxycitidine (DDC) - Interferon: Giảm đâm chồi HIV, chống Kaposi Sarcome (Intron-A) - Ngăn chặn bám HIV vào tế bào: CD4 hồ tan - Ngăn ngưà bệnh nhiễm hội: Kháng sinh nhiễm khuẩn, thuốc kháng virus nhiễm virus HIV Phòng ng a Sản xuất vaccin gặp nhiều trở ngại: HIV có nhiều thay đổi yếu tố bề mặt giúp hệ thống miễn dịch thể nhận biết, nên vaccin chưa hiệu Các vaccin có chất gp120 có khả tạo đáp ứng thể dịch, ức chế virus xâm nhập, cạnh tranh dung hợp màng bao, tương tác với tế bào bạch tuộc Các vaccin genome virus vaccin dùng hệ vectơ khác để biểu gag, pol, env, nef Các vaccin kích thích đáp ứng CTL, có hiệu phòng vệ phần cho khỉ khơng bị nhiễm virus lai SIV-HIV (SHIV) [...]... nhập ADN virus vào ADN tế bào chủ: raltegravir - Vaccin ADN -Gia tăng đáp ứng miễn dịch: Interferon: do vật chủ sản xuất khi nhiễm virus MỘT SỐ VIRUS GÂY BỆNH Ở NGƯỜI Virus gây bệnh ở da và niêm mạc Virus gây bệnh sởi Virus gây bệnh sởi - Khả năng gây bệnh: - Đại cương: • Thuộc họ Paramyxoviridae, chi Morbillivirus • Có màng bao • Là virus nhóm ARN (-), sợi đơn, thẳng • Sau khi tiếp xúc với virus 10... Khơng có thuốc đặc trị • Thuốc kháng virus (acyclovir) Virus trái rạ Bệnh trái rạ Virus gây bệnh trái rạ (Varicella-zoster virus ) - Phòng ngừa: • Dùng virus sống giảm độc • Có hiệu lực > 10 năm Virus gây bệnh tay chân miệng Virus thuộc nhóm Enterovirus Enterovirusbao gồm 4 nhóm: poliovirus, Coxsackie A virus (CA), Coxsackie B virus (CB) và Echovirus Các serotyp thuộc lồi A gồm: EV68, EV71, EV76, EV89,... HA gây kết tập hồng cầu o NA: giúp phóng thích virus Virus gây bệnh cúm Virus gây bệnh cúm - Khả năng gây bệnh Virus gây bệnh cúm - Chẩn đốn: • Phát hiện bằng kháng thể kháng HA • Virus cúm A có 15 loại HA (H1-H15)và 9 loại NA (N1-N9) - Phòng ngừa: • Vaccin dùng virus bất hoạt hay virus giảm lực độc • Đối tượng: người già, trẻ em hoặc trước mùa cúm • Hiệu quả vaccin thay đổi, cần nhắc lại hàng năm Virus. .. Virus gây bệnh cúm - Điều trị: • Khơng có thuốc đặc hiệu • Điều trị triệu chứng: aspirin • Thuốc kháng virus o Ức chế neuraminidase o Ức chế protein M2 (dẫn chất amantadin) o Oseltamivir (Tamiflu) và zanamivir (Relenza) Virus gây bệnh hệ thần kinh trung ương Virus gây bệnh dại (Rabies virus) - Đại cương: Thuộc họ Rhabdoviridae Thuộc nhóm ARN sợi đơn Virus gây bệnh dại (Rabies virus) Virus gây bệnh dại... cao Virus gây bệnh dại (Rabies virus) Phòng ngừa: • Vaccin phòng bệnh ở chó, mèo: virus ni cấy ở phơi gà, vacccin tái tổ hợp • Xử lý khi bị súc vật cắn: o Rửa vết thương trong vòng 10-15 phút o Kiểm tra súc vật trong 10 ngày xem có bị dại khơng o Tiêm vaccin o Nếu súc vật bị bệnh, tiêm huyết thanh trị liệu Virus gây bệnh bại liệt (Poliovirus) Virus gây bệnh bại liệt (Poliovirus) - Khả năng gây bệnh: ... u hi n trên c n đưa tr đ n b nh vi n ngay Virus gây bệnh đường hơ hấp Virus gây bệnh cảm Virus gây bệnh cúm - Đại cương: • Thuộc họ Orthomyxoviridae - Gồm nhiều loại: rhinovirus, adenovirus, parainfluenza, syncytial virus, coxackie virus • Có màng bao - Thời gian ủ bệnh 12 -72 giờ • Là virus nhóm ARN đơn - Lây nhiễm trực tiếp do tiếp xúc trực tiếp nguồn bệnh (khơng khí, nước bọt, ) hay gián tiếp qua... EV89, EV90, EV91 và EV92 Týp EV71 là một trong những tác nhân gây nên bệnh TCM và đơi khi chúng còn có khả năng gây nên bệnh ở hệ thần kinh trung ương Khả năng gây bệnh của týp EV71 đã được minh chứng là lần đầu tiên (1969) Virus gây bệnh TCM phổ biến nhất là Coxsackie A và Enterovirus 71 (EV-71) Virus gây bệnh tay chân miệng Virus gây bệnh tay chân miệng Đặc điểm: - Hình cầu, đường kính 27-30 nm -... Phòng ngừa: • Có thể phối hợp vaccin sởi, quai bị, rubella • Chứa virus sống giảm độc Virus gây bệnh quai bị (Rubulavirus) Virus gây bệnh quai bị - Khả năng gây bệnh: - Đại cương: • Gây bệnh quai bị cấp tính • Thuộc họ Paramyxoviridae • Gây viêm tuyến nước bọt, sinh dục, tụy, màng não • Có màng bao • Bệnh lây qua đường hơ hấp, nước bọt • Là virus nhóm ARN (-), sợi đơn • Thường xảy ra ở trẻ em 3 – 14 tuổi,... dại (Rabies virus) - Khả năng gây bệnh: • Virus gây bệnh dại ở thú nhưng truyền sang người do bị cắn • Virus theo dây thần kinh đến hệ TKTW • Thời gian ủ bệnh có thể vài tháng Virus Rabies Cấu trúc virus Rabies o Triệu chứng ban đầu: đau đầu, mệt mỏi, sốt, khơng kiểm sốt tình trạng kích động, sợ nước, o Cuồng, hơn mê, tử vong do liệt hơ hấp Đường xâm nhập bệnh dại Virus gây bệnh dại (Rabies virus) - Chẩn... rubella Virus gây bệnh trái rạ (Varicella-zoster virus ) Virus gây bệnh trái rạ (Varicella-zoster virus ) - Khả năng gây bệnh: - Đại cương: • Gây bệnh trái rạ hay còn gọi thủy đậu • Thuộc họ Herpesviridae • Biến chứng: viêm não, viêm phổi • Có màng bao • Là virus nhóm ADN kép, thẳng - Chẩn đốn: • Ni cấy virus từ dịch mụn nước • Phản ứng huyết thanh - Điều trị: • Khơng có thuốc đặc trị • Thuốc kháng virus